واژهنامه
تداخلسنجی – Interferometry
تکنیکی رصدی در نجوم است که در آن نور دریافتشده از دو یا چند تلسکوپ با هم ترکیب میشود و مانند یک تلسکوپ با قطر دهانهای برابر فاصله بین تلسکوپها عمل میکند.
کمربند حیات – Habitable Zone
منطقهای در اطراف ستاره است که در آن آب مایع میتواند بر سطح سیارهای فرضی که فشار جوی کافی دارد، وجود داشته باشد.
دنباله کشندی – Tidal tail
دنبالهای از ستارهها و گاز میانستارهای است که از کهکشان خارج شده و در فضا کشیده میشود.
اِرگ – Erg
اِرگ واحد اندازهگیری انرژی در دستگاه واحدهای سانتیمتر-گرم-ثانیه است. در نجوم معمولاً از این دستگاه به جای دستگاه بین المللی یکاها (متریک) استفاده می شود.
قرص برافزایشی – Accretion Disk
ساختاری صفحهگون است که به دور یک جسم پرجرم مانند یک سیاهچاله، یک ستارهی نوترونی و یا یک ستارهی جوان میچرخد.
بازیونش – Reionization
دورانی در کیهانشناسیِ مهبانگ است که در طی آن ماده در کیهان تغییر فاز میدهد و از حالت تقریبا کاملا خنثی به تقریبا کاملا یونیزه تبدیل میشود.
آشکارساز – Detector
به طور کلی به دستگاهی گفته میشود که قابلیت ثبت داده در شکلهای گوناگون را دارد.
انتقال به سرخ – Redshift
به جابهجایی خطوط طیفی به سمت طولموجهای بلندتر (سرختر) که به علت دور شدن جسم تابنده از ناظر رخ میدهد، میگویند که واحدی برای بیان فواصل کیهانی است. انتقال به سرخ به علت پدیده دوپلر رخ میدهد.
دوپلر – Doppler effect
به جابهجایی فرکانس (یا طول موج) امواج نوری یا صوتی به سمت فرکانسهای کوتاهتر یا بلندتر میگویند که به علت حرکت نسبی جسم و ناظر رخ میدهد. در نجوم پدیده دوپلر موجب انتقال به سرخ (طول موجهای بلندتر) و انتقال به آبی (طول موجهای کوتاهتر) خطوط طیفی اجرام آسمانی میشود.